Cùng là một thị trường, nhưng mỗi nhà đầu tư nhìn vào sẽ cho ra góc nhìn khác nhau, và chính điều này tạo ra sự khác biệt giữa các trường phái đầu tư. Có gì đó giống câu chuyện về các Thày bói mù sờ voi. Thị trường chính là con voi và mỗi trường phái sẽ mô tả “con voi- thị trường” khác nhau.
Technical Analysis/TA xem xét thị trường trên cơ sở những gì phản ánh ra bề ngoài, và dựa vào các khuôn mẫu để dự đoán biến động tương lai; về điểm này thì TA có nét khá giống cái nhìn của Efficient Market Hypothesis- EMH khi cho rằng thị trường là hiệu quả, cung cầu trên thị trường là tự nhiên, và các tin tức đã được phản ánh hết vào trong biến động giá hàng ngày.
Value investing/VI thì lại giống Behavioral finance ở điểm mấu chốt rằng sẽ có lúc thị trường biến động quá đà để cho giá cổ phiếu về dưới giá trị nội tại để họ có thể mua vào. Giá trị nội tại đó có thể là giá thấp như các Value investor cổ điển, hoặc có thể là thấp hơn giá trị tăng trưởng trong tương lai gần có thể dự đoán được của các value investors thế hệ sau này.
Pha thì cho rằng mọi biến động giá là do một ai đó đứng sau chi phối, gọi là người chi phối hay the composite man. Sự chi phối này có thể ở dạng yếu, mạnh, hoặc rất mạnh tùy vào từng cổ phiếu. (đoạn này là tự chém ). Thế nên muốn kiếm được lợi nhuận là phải đọc được bài của người chi phối này. Khi kết hợp bài của 30 người chi phối chúng ta sẽ ra bài của thị trường chung! Giả định của Pha nói chung là logic theo thực tế, nhưng không logic theo luật, điều này giải thích vì sao Pha không được giảng dạy, nghiên cứu nhiều. Và cũng khó hình dung, nếu người chi phối nào đó lại có thể tự bạch hóa các hoạt động vi phạm luật của mình ra cho người khác.
Efficient Market Hypothesis/ EMH- Những người ủng hộ thuyết này thì cho rằng việc tìm kiếm các chứng khoán được định giá thấp hơn so với giá trị nội tại hoặc cố gắng dự đoán các xu hướng biến động trên thị trường thông qua các phân tích cơ bản hoặc phân tích kĩ thuật/TA đều là vô ích. Tức là giá chứng khoán phản ánh đầy đủ thông tin đã công bố trong quá khứ nên việc đọc BCTC hay soi chart thì chẳng có tý hiệu quả gì, tất nhiên phải trong 1 thời gian đủ dài. Xét trên quan điểm học thuật thì EMH là mô phỏng “sát” thị trường thật nhất, điều này giải thích tại sao EMH được giảng dạy, nghiên cứu nhiều và có ảnh hưởng lớn và từ đây xuất hiện các mô hình định giá, các quỹ ETFs.
Behavioral finance/BF nhìn thị trường trên quan điểm diễn biến tâm lý của nhà đầu tư, họ coi nhà đầu tư luôn bị ảnh hưởng bởi tâm lý trong giao dịch và do đó thường mắc sai lầm ở những thời điểm quyết định. Xuất phát của Behavioral finance chính là từ các khiếm khuyết của lý thuyết EMH, nhất là với các biến động quá mức của thị trường chung trong thực tế. Sử dụng mô hình EMH kết hợp với Behavioral finance chính là sự mô phỏng gần như hoàn hảo của thị trường thật!
Việc hiểu rõ về các Trường phái đầu tư sẽ giúp mỗi người suy nghĩ một cách nhất quán và có hệ thống về thị trường, về hành vi của các thành viên tham gia, về sự biến động của giá từ đó tìm ra được sự không hoàn hảo của thị trường để có thể khai thác chúng tạo ra lợi nhuận cho mình. Vì là các góc nhìn về cùng một thị trường nên sẽ không có đúng sai với từng trường phái, thậm chí có những trường phái trái ngược nhau như EMH và Behavioural, và mỗi trường phái trên đều có những điểm mạnh/yếu khi áp dụng. Việc lựa chọn trường phái nào là do tự từng người. Miễn là phải thể hiện sự nhất quán để có thể áp dụng suốt cả quá trình đầu tư lâu dài.